Vận dụng dạy học STEM phần hóa học phi kim lớp 11 nhằm phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh

Đề tài này là một báo cáo sáng kiến sư phạm, tập trung vào việc vận dụng phương pháp dạy học STEM trong giảng dạy phần hóa học phi kim lớp 11. STEM là mô hình giáo dục tích hợp các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học, giúp học sinh phát triển tư duy sáng tạo, giải quyết vấn đề và ứng dụng kiến thức vào thực tế. Báo cáo phân tích những thách thức của phương pháp giảng dạy truyền thống, đề xuất các giải pháp cụ thể và triển khai các chủ đề học tập thực tiễn như chế tạo thiết bị lọc nước và bình cứu hỏa mini.

I. Bối cảnh và lý do lựa chọn đề tài

Trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông tại Việt Nam, phương pháp dạy học STEM ngày càng được chú trọng để nâng cao năng lực thực hành, tư duy sáng tạo và kỹ năng giải quyết vấn đề của học sinh. Môn hóa học, đặc biệt là phần hóa học phi kim lớp 11, có nhiều nội dung liên quan đến đời sống thực tiễn, phù hợp để ứng dụng phương pháp này. Tuy nhiên, thực tế giảng dạy vẫn còn nhiều hạn chế như học sinh học thụ động, chưa có định hướng nghề nghiệp rõ ràng, giáo viên chưa khai thác tối đa các phương pháp hiện đại.

II. Mô tả giải pháp và cơ sở lý luận

Tài liệu trình bày các vấn đề chính trong giảng dạy hóa học hiện nay, bao gồm:

Giáo viên chủ yếu truyền thụ lý thuyết, ít có cơ hội cho học sinh thực hành và sáng tạo.

Học sinh thiếu động lực học tập do không thấy được ứng dụng thực tế của môn học.

Chương trình học nặng về lý thuyết, chưa khuyến khích học sinh tư duy phản biện và sáng tạo.

STEM được đề xuất như một giải pháp tối ưu vì:

Kết hợp nhiều lĩnh vực khoa học giúp học sinh vận dụng kiến thức một cách thực tế.

Khuyến khích học sinh chủ động học tập, phát triển tư duy logic và sáng tạo.

Gắn kết kiến thức lý thuyết với các dự án thực tiễn, giúp học sinh hiểu rõ hơn về ứng dụng của hóa học trong đời sống.

III. Nội dung giảng dạy theo phương pháp STEM

Báo cáo trình bày hai chủ đề dạy học chính theo phương pháp STEM:

Chủ đề 1: Nghiên cứu quy trình và chế tạo thiết bị lọc nước

Học sinh nghiên cứu về cấu trúc, tính chất của than hoạt tính và các vật liệu có khả năng lọc nước.

Thiết kế, chế tạo mô hình thiết bị lọc nước mini, thử nghiệm và đánh giá hiệu quả.

Phát triển kỹ năng làm việc nhóm, tư duy phản biện và vận dụng kiến thức hóa học vào thực tiễn.

Chủ đề 2: Thiết kế bình cứu hỏa mini

Học sinh tìm hiểu về phản ứng hóa học tạo khí CO₂ và nguyên lý hoạt động của bình chữa cháy.

Chế tạo mô hình bình cứu hỏa mini từ các vật liệu dễ kiếm như bột baking soda và giấm.

Áp dụng kiến thức hóa học để giải quyết vấn đề an toàn cháy nổ trong đời sống.

IV. Kết quả và đánh giá

Việc áp dụng phương pháp dạy học STEM đã mang lại nhiều kết quả tích cực:

Học sinh hứng thú hơn với môn hóa học nhờ các hoạt động thực hành và thí nghiệm thực tế.

Phát triển năng lực tư duy khoa học, khả năng giải quyết vấn đề và làm việc nhóm.

Tăng khả năng vận dụng kiến thức vào đời sống, giúp học sinh hiểu rõ hơn về giá trị của môn hóa học.

V. Kết luận và kiến nghị

Báo cáo khẳng định rằng việc ứng dụng STEM trong giảng dạy hóa học không chỉ nâng cao hiệu quả học tập mà còn giúp học sinh phát triển nhiều kỹ năng quan trọng. Tác giả kiến nghị mở rộng phương pháp này sang các chủ đề khác trong chương trình hóa học và các môn khoa học tự nhiên khác để tối ưu hóa quá trình học tập.

Tài liệu này là một nguồn tham khảo hữu ích cho giáo viên và các nhà quản lý giáo dục trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy hóa học theo hướng hiện đại, sáng tạo và thực tiễn hơn.

LINK: https://drive.google.com/file/d/1-bPrZ0uOSgjuDlVFyzNPABLyPBlOYfGd/view?usp=drive_link

Email: mathenlisa@gmail.com 

Số liên hệ (có Zalo) 0977668648