Lồng ghép hoạt động STEM trong giảng dạy nội dung Đọc – Tiếng Việt lớp 4 giúp học sinh phát huy năng lực và tư duy sáng tạo

Đề tài "Lồng ghép hoạt động STEM trong giảng dạy nội dung Đọc - Tiếng Việt lớp 4 giúp học sinh phát huy năng lực và tư duy sáng tạo" trình bày một phương pháp tiếp cận mới trong giảng dạy môn Tiếng Việt ở bậc tiểu học, cụ thể là lớp 4. Đề tài này tập trung vào việc tích hợp các hoạt động STEM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật và Toán học) vào nội dung bài học Đọc, nhằm mục đích không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn phát triển năng lực và tư duy sáng tạo của học sinh.

1. Lý do chọn biện pháp:

Đề tài xuất phát từ nhu cầu đổi mới phương pháp dạy học, tăng cường tính ứng dụng và thực tiễn của kiến thức, đồng thời phát triển các kỹ năng cần thiết cho học sinh trong thời đại công nghệ. Việc lồng ghép STEM vào môn Tiếng Việt giúp học sinh không chỉ nắm vững kiến thức ngôn ngữ mà còn có cơ hội khám phá, tìm tòi và vận dụng kiến thức vào giải quyết các vấn đề thực tế.

2. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu:

Đề tài tập trung vào việc áp dụng các hoạt động STEM trong giảng dạy nội dung Đọc của môn Tiếng Việt lớp 4. Đối tượng nghiên cứu là học sinh lớp 4, với mục tiêu đánh giá hiệu quả của phương pháp mới trong việc phát huy năng lực và tư duy sáng tạo của các em.

3. Mục đích nghiên cứu:

Mục đích chính của đề tài là đề xuất và triển khai các biện pháp lồng ghép hoạt động STEM vào giảng dạy môn Tiếng Việt, từ đó nâng cao chất lượng dạy và học, giúp học sinh phát triển toàn diện các kỹ năng và năng lực.

4. Nội dung các biện pháp của tác giả đã thực hiện:

Đề tài giới thiệu ba biện pháp cụ thể đã được tác giả thực hiện:

2.1. Xây dựng bộ câu hỏi theo định hướng STEM nâng cao năng lực khám phá nội dung bài đọc cho học sinh:

• Biện pháp này tập trung vào việc thiết kế các câu hỏi mở rộng, không chỉ dừng lại ở việc kiểm tra kiến thức mà còn khuyến khích học sinh tìm hiểu sâu hơn về nội dung bài đọc, từ đó phát triển kỹ năng phân tích và sáng tạo.
• Các bước thực hiện bao gồm: xác định mục tiêu học tập, lựa chọn nội dung bài đọc phù hợp, thiết kế câu hỏi đa dạng, thực hành và trả lời, chuẩn hóa kiến thức.
• Ví dụ minh họa:
  • Khi dạy bài "Thằn lằn và tắc kè xanh", tác giả đã xây dựng bộ câu hỏi mở rộng liên quan đến đặc điểm sinh học và môi trường sống của hai loài vật này.
  • Khi dạy bài "Bốn mùa mơ ước", tác giả sử dụng "Vòng quay may mắn" để học sinh trả lời các câu hỏi về đặc điểm của bốn mùa trong năm.

• Điểm mới của giải pháp là cách tiếp cận liên ngành và thực tiễn, giúp học sinh hiểu sâu hơn về ứng dụng thực tế của kiến thức.

2.2. Tổ chức cho học sinh tham gia hoạt động STEM kết hợp yếu tố hội họa tích cực:

• Biện pháp này nhằm mục đích phát triển toàn diện tư duy logic và sáng tạo nghệ thuật của học sinh.
• Thông qua việc sử dụng hội họa để minh họa nội dung học tập, học sinh không chỉ tiếp thu kiến thức một cách sinh động mà còn khơi dậy trí tưởng tượng và khả năng thể hiện qua hình ảnh.

2.3. Phát huy năng lực và tư duy sáng tạo cho học sinh qua hoạt động STEM thiết kế sản phẩm theo nhóm sau bài đọc:

• Biện pháp này khuyến khích học sinh vận dụng kiến thức đã học để thiết kế và tạo ra các sản phẩm cụ thể, qua đó phát triển năng lực giải quyết vấn đề và làm việc nhóm.

5. Hiệu quả của các biện pháp đã thực hiện:

Đề tài đánh giá cao hiệu quả của các biện pháp đã triển khai trong việc nâng cao hứng thú học tập, phát triển năng lực và tư duy sáng tạo của học sinh.

6. Những bài học kinh nghiệm được rút ra:

Quá trình áp dụng các biện pháp giúp tác giả rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu trong việc tổ chức các hoạt động STEM, lựa chọn nội dung và hình thức phù hợp với đối tượng học sinh.

7. Những kiến nghị, đề xuất:

Đề tài đưa ra những kiến nghị và đề xuất để triển khai, ứng dụng các giải pháp vào thực tiễn một cách hiệu quả hơn.

Tóm lại, đề tài "Lồng ghép hoạt động STEM trong giảng dạy nội dung Đọc - Tiếng Việt lớp 4 giúp học sinh phát huy năng lực và tư duy sáng tạo" là một nghiên cứu có giá trị thực tiễn cao, góp phần đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Việt ở bậc tiểu học, phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất của học sinh.